“Help, ik ben voor het eerst ongesteld!” – uitleg & tips voor meiden

De eerste ongesteldheid is voor veel meiden iets spannends. Misschien kijk je ernaar uit dat het zover is. Misschien schaam je je ervoor of heb je vragen die je niet durft te stellen. Hoe je je ook voelt, één ding is zeker: er is niets vreemds aan ongesteld zijn. Bijna alle vrouwen zijn ongesteld (geweest). Wat is ongesteldheid precies? Wat gebeurt er dan in je lichaam? En wat kun je doen om jezelf fijner te voelen tijdens je menstruatie? Laten we er samen naar kijken.

Wanneer word je voor het eerst ongesteld?

Het verschilt per persoon wanneer je voor het eerst ongesteld bent. Zo’n 95% van de vrouwen is tussen de 11 en 15 jaar voor het eerst ongesteld. Sommige meiden zijn er al iets eerder bij, bijvoorbeeld rond 9 of 10 jaar. Bij andere meiden laat de eerste ongesteldheid iets langer op zich wachten.

Ongesteld worden is een van de belangrijke veranderingen tijdens de puberteit bij meisjes. Vaak merk je aan symptomen dat je binnenkort voor het eerst ongesteld wordt. Bij de meeste meiden komt hun eerste ongesteldheid ongeveer 2,5 jaar nadat hun borsten zijn gaan groeien. Ook gevoelige borsten of slijmverlies uit je vagina kunnen tekenen zijn dat je ongesteldheid eraan zit te komen.

De leeftijd waarop je moeder voor het eerst ongesteld werd, is vaak bepalend voor wanneer jij je eerste ongesteldheid hebt. Was je moeder al vroeg ongesteld? Dan is de kans groot dat dat voor jou ook geldt. Maar onthoud: elk lichaam volgt een eigen ritme.

Wat als je na een tijdje nog niet ongesteld bent?

Ieder lichaam is anders, dus het is niet gek als het bij jou langer duurt voordat je ongesteld wordt. Werd je moeder ook laat ongesteld? Dan heb je een grotere kans dat dat ook voor jou geldt. Er kunnen ook specifieke redenen zijn waarom je later ongesteld bent. Soms blijft de ongesteldheid bijvoorbeeld uit als je heel veel sport, veel stress hebt of als je te weinig eet of te mager bent.

Maak je je zorgen? Praat er dan over met je huisarts. Ook als je op je 16e of 17e nog geen tekenen van een eerste ongesteldheid hebt, is het goed om de huisarts te bezoeken.

Wat gebeurt er als je ongesteld bent?

Al vanaf je geboorte heb je 2 eierstokken waaraan kleine eicellen zitten. Zodra je in de puberteit komt, geven je hersenen na een tijdje een seintje dat de eicellen mogen loskomen. Die eicel zou een baby kunnen worden als er een zaadcel bij komt en de eicel zich nestelt in de baarmoederwand. Als dat niet gebeurt (wat natuurlijk meestal het geval is als je puber bent), dan voert je lichaam de onbevruchte eicel en het baarmoederslijmvlies af. Dat komt in de vorm van bloed uit je vagina.

Ongesteld zijn betekent dat je lichaam een eicel en baarmoederslijmvlies afvoert. Je noemt dit ook wel ‘menstruatie’.

Bij de ongesteldheid komt dus ook een beetje slijmvlies mee. Dat slijmvlies ontstaat in de binnenkant van je baarmoeder. In dat slijmvlies zou de eicel, als je zwanger wordt, verder kunnen groeien. Als je niet zwanger wordt, dan sterft de eicel af en is het slijmvlies ook overbodig. Daarom breekt je lichaam ook dit slijmvlies af.

De meeste vrouwen zijn uiteindelijk één keer per maand ongesteld. Gemiddeld heb je 5 dagen bloedverlies. Soms duurt dit iets langer, soms iets korter. De eerste jaren zijn menstruaties vaak nog niet heel regelmatig. Het is dus heel normaal dat je in het begin niet goed weet wanneer je weer ongesteld wordt. Na een paar jaar word je meestal wel regelmatig ongesteld.

Hoe merk je dat je ongesteld bent?

Je merkt dat je voor het eerst ongesteld bent doordat je kleine beetjes bloed verliest. Dat is vaak rood of bruinachtig. Hoe dat komt? In het baarmoederslijmvlies dat je verliest, zitten kleine bloedvaatjes. Dat bloed raak je nu kwijt. Soms is het dun en vloeibaar, soms meer slijmerig. Er kunnen ook kleine slijmerige stukjes tussen zitten. Dat is allemaal heel normaal. Tijdens de hele menstruatie verlies je vaak ongeveer een half theekopje aan bloed, dus het is niet heel veel.

Verder hebben meiden tijdens hun ongesteldheid of vlak daarvoor soms last van een opgeblazen gevoel, hoofdpijn, meer puistjes of stemmingswisselingen. Je bent misschien eerder moe of sneller geïrriteerd. Voel je je heel erg down tijdens je menstruatie? Praat er dan eens over met je moeder of de huisarts.

Aan de pil gaan

Ben je ongesteld geworden? Dan wil je misschien ook aan de pil gaan. Dat je ongesteld bent, betekent namelijk ook dat je zwanger kunt worden als je seks hebt met een jongen. Met de pil bescherm je jezelf tegen zwangerschap. Daarnaast kan de pil helpen om minder last te hebben van menstruatiepijn. Het vermindert soms bloedverlies. En als je onregelmatig ongesteld bent, dan helpt de pil om de menstruatie regelmatiger te maken.

De huisarts kan je goed adviseren of het voor jou handig is om aan de pil te gaan. Soms is een spiraaltje een goed alternatief voor de pil.

Wat als je veel last hebt van menstruatiepijn?

Heb je heel veel last van je menstruatie of word je bijvoorbeeld licht in je hoofd door het bloedverlies? Praat er dan over met je ouders of de huisarts. Vaak is daar wel wat op te bedenken. Als je veel buikpijn hebt, kun je paracetamol nemen. Er zijn ook zwaardere pijnstillers. Het is wel belangrijk om altijd met je huisarts te overleggen voordat je die inneemt. Soms is een kruik al genoeg om de pijn te verminderen.

Tampons, maandverband of inlegkruisjes?

Als je ongesteld bent, kun je kiezen tussen verschillende producten om het bloed op te vangen. Je kunt maandverband, tampons, inlegkruisjes of (wasbaar) menstruatieondergoed gebruiken. Probeer vooral verschillende dingen. Zo kun je zelf ontdekken wat je het fijnst vindt.

Tampons zijn er trouwens in verschillende maten. Begin met de kleinste maat en kijk dan of je misschien een grotere nodig hebt. Dit hangt af van de hoeveelheid bloed die je verliest. Lees ook de handleiding die in het doosje met tampons zit. Daarin staat bijvoorbeeld hoe lang je de tampon mag inhouden. Tampons kun je beter niet meer dan een paar uur dragen.

Hoe maak je je ongesteldheid fijner?

Voor veel meiden is de ongesteldheid niet de fijnste periode van de maand. Heb je hier soms ook last van? Dan helpen deze tips je misschien:

1. Zorg goed voor jezelf. Pak je rust als je dat nodig hebt. Je lichaam is tijdens je ongesteldheid druk bezig, dus het is goed om aan je vermoeidheid toe te geven.
2. Blijf sporten en bewegen (tenzij dat echt niet gaat). Bewegen geeft je positieve energie, wat ook goed is voor je lijf. Vaak voel je je daar beter door dan als je op de bank gaat liggen.
3. Gebruik een kruik. Bij veel meiden helpt een kruik tegen buikpijn of krampen. De warmte maakt dat je de pijn minder voelt.
4. Weet dat het normaal is. Het klopt dat je tijdens de menstruatie soms wat last hebt van een opgezwollen buik, pijnlijke borsten of andere kwalen. Dat komt door de hormonen. Je hoeft je hier dus geen zorgen over te maken of voor te schamen. Het hoort erbij en gaat weer weg.
5. Praat erover als je je rot voelt. Voel je je echt niet lekker of ben je erg down? Geef dan eerlijk aan waar het door komt. Als je laat weten dat je ongesteld bent, snappen mensen beter waarom je minder vrolijk en energiek bent.
6. Stel je vragen aan andere vrouwen. Of dat nu je moeder is of een vriendin of iemand anders die je vertrouwt. Bijna elke vrouw is ongesteld of ongesteld geweest. Dus je kunt altijd wel bij iemand terecht met je vragen. En vind je dat spannend? Dan mag je ook mij je vragen stellen.
7. Houd je ongesteldheid bij via een app. Er bestaan speciale apps, zoals Clue, waarin je kunt noteren wanneer je ongesteld bent en welke klachten je hebt. Zo kun je goed inschatten wanneer je opnieuw ongesteld wordt. En als je menstruatieklachten hebt, helpt de app om die beter te begrijpen. Je kunt de bijgehouden informatie dan ook meenemen naar je huisarts als je je menstruatieklachten wilt bespreken of heel onregelmatig ongesteld bent.

Wil je je, juist in de puberteit, zekerder voelen van jezelf?

Vind je de puberteit lastig of spannend? Heb je vragen waarvan je niet weet wat je ermee moet? Of zit je niet zo lekker in je vel? Ik help je met mijn ‘Voel je happy’-coaching graag bij de uitdagingen van de puberteit. Samen kijken we wat jou helpt om je vrolijker en zekerder te voelen. We praten over wat je dwarszit en doen praktische oefeningen, zodat je je relaxter voelt en beter met lastige dingen kunt omgaan.

Ben je benieuwd of deze coaching iets voor jou is? Lees er meer over of stuur me een e-mail. Dan kijken we samen hoe ik je kan helpen.